Znak graniczny a znak geodezyjny są jednymi z najczęściej mylonych pojęć w tym obszarze wiedzy. Aby uniknąć tych animozji i wyjaśnić różnicę między tymi dwoma określeniami warto sięgnąć do źródła. Informacje zawarte w tym artykule winny stanowić wyczerpujący wstęp do podejmowanego tematu.

Niezbędna terminologia

Aby móc dojść do sedna, z jakiego powodu powstają owe mylne zrozumienia najważniejsze jest sięgnąć po fachową terminologię, która jest niezbędna do wyjaśnienia tego tematu. Niżej wymienione najważniejsze określenia są unormowane z ramienia art. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz § 2 rozporządzenia Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w sprawie rozgraniczania nieruchomości z dnia 14 kwietnia 1999 r.

Na kanwie takich terminów i ich prawnej podstawy zaczynie być dla każdego zrozumiałe to, że nie można stawiać znaku równości między znakiem geodezyjnym i znakiem granicznym – poza jednym jedynym wyjątkiem, jakim jest sytuacja podwójnej roli znaku, który w jednym przypadku jest i granicznym i geodezyjnym znakiem. Wróćmy jednak do samej, najważniejszej w podejmowanych temacie terminologii.

Znak graniczny

Znakiem granicznym nazywamy znak wykonany z trwałego materiału, który zostaje zlokalizowany w punkcie granicznym. Można tak samo nazywać trwały element zagospodarowania terenu, jeśli znajduje się w takim punkcie.

Znak geodezyjny

Podobnie jak w przypadku znaku granicznego i ten jest znakiem wykonanym z trwałego materiału, różnica polega na tym, iż jego zadaniem jest wyznaczyć położenie punktów osnowy geodezyjnej.

Czym jest osnowa geodezyjna w takim razie?

Jest to nic innego, jak usystematyzowane zbiory jednoznacznie identyfikowalnych punktów. Są one oznaczone w terenie wyżej wymienionymi znakami geodezyjnymi. Położenie każdej takiej osnowy geodezyjnej jest też wyznaczane w państwowym systemie odniesień przestrzennych, w sposób właściwy dla danego ich rodzaju. Przy czym musi to być sposób umożliwiający określenie dokładności takiego właśnie wyznaczenia.

Warto również znać jeszcze dwa terminy: punktów granicznych i stabilizacji. W pierwszym przypadku mowa o punktach które określają przebieg granicy nieruchomości, natomiast stabilizacja polega na utrwaleniu punktu granicznego. Owe utrwalenie odbywa się poprzez umieszczenie w punkcie granicznym znaku granicznego. Innym sposobem utrwalenia jest też jednoznaczne oznaczenie jego położenia na istniejącym trwałym elemencie zagospodarowania terenu usytuowanym na granicy nieruchomości.

Podsumowując niniejsze wywody terminologiczne należy uznać, iż znaki geodezyjne oznaczają ustabilizowane w terenie punkty osnowy geodezyjnej, przez co są one po prostu punktami istotnymi dla prac geodezyjnych, gdyż o nie opierają się wszelkie związane z tym pomiary. Jeśli chodzi o znaki graniczne mamy natomiast przede wszystkim do czynienia z tymi, które wykazują przebieg granic działek.

Dewastacja i zniszczenie znaków geodezyjnych i granicznych – co należy wiedzieć?

Oba przypadki są uregulowane przez dwie odrębne ustawy:

• – Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne wskazuje na konsekwencje niszczenia znaków geodezyjnych.
• – Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny wskazuje na okoliczności i konsekwencje niszczenia znaków granicznych.

Z powyższych artykułów można wyczytać, iż znaki graniczne muszą być chronione z ramienia właścicieli lub innych osób władających nieruchomościami (art. 38 z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne). Natomiast wedle art. 152 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny warto podkreślić, iż właściciele gruntów sąsiadujących są zobowiązani do współdziałania przy tej ochronie i ewentualnych związanych z nią kosztów. Ochronę znaków geodezyjnych natomiast określa art. 15 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne.

Znak graniczny działki – co jeszcze warto zapamiętać?

Najczęściej spotykane są betonowe znaki graniczne, choć nie jest to regułą. Co więcej, pod takimi betonowymi znakami granicznymi konieczne jest osadzenie tzw. płytek, które mają rozwiewać wszelkie wątpliwości, jeśli kamień sam w sobie ulega zniszczeniu. Czasem owe znaki graniczne są też wykonane z innych aktualnie dostępnych materiałów, jak np. kamień, plastik, żelazny pręt. Są i przypadki, gdzie wykłuwane w nawierzchni krzyże pełniły rolę oficjalnego znaku granicznego.

Jeśli chodzi o kwestię trwałych elementów zagospodarowania, które również mogą stanowić znaki graniczne są to najczęściej wszelkie słupy, narożniki budynków czy też narożniki podmurówek.

Więcej informacji o znakach granicznych i geodezyjnych znajdziesz na stronie poznańskiego geodety.