Kartometria to jeden z głównych działów kartografii. Dzięki niej możliwe staje się zniekształcenie odwzorowania na wykresach długości, pól, jak również i kątów. Bez posiadania umiejętności dokonywania odkształceń kartograficznych niemożnością staje się dokonywanie tego procesu.

Kartometria wymaga stosowania dwóch podstawowych narzędzi. Są to:

• krzywomierze
• planimetry

Mówiąc inaczej o tym, czym dokładnie zajmuje się kartometria można przytoczyć, iż wiąże się ona z analizą dokładności pomiarów, zarówno zjawisk geograficznych, jak i różnych obiektów na mapach. Celem tych działań jest wyznaczenie ich specyficznych parametrów uwzględniając wpływ zniekształceń kartograficznych.

Przykładowe wyznaczane parametry to:

• objętość
• długość
• powierzchnia

Osnowa matematyczna jest tym co w ogóle pozwala na wykonywanie tych obserwacji. Kartometria w szczególny sposób jest wykorzystywana w kontekście obliczania powierzchni mórz, państw i tym podobne, aczkolwiek jej zastosowanie jest dużo szersze i obejmuje wiele zagadnień z dziedziny geodezji.

Kartometria: rodzaje pomiarów na mapach

Jak już wspomniano, kartometria zajmuje się różnego rodzaju pomiarami na mapach – a w sposób szczególny dotyczy to pomiaru powierzchni, długości i kątów poziomych. Każdy z tych pomiarów odbywa się nieco inaczej i rządzi się swoimi prawami. Spójrzmy na podstawowe kwestie tego zagadnienia.

Pomiary długości w kartometrii

Jednym ze sposobów pomiarów długości w kartometrii jest tzw. za pomocą kroczka. Kroczek to cyrkiel z kolcami wyróżniający się stałą rozwartością. Przy tym rodzaju pomiaru warto pamiętać aby:

• sprawdzić dokładną wartość rozwarcia za pomocą pomiaru odcinka prostej o długości, którą znamy
• nie korygować rozstawu – zamiast tego należy obliczyć jego rzeczywistą długość

Długość topograficzna czyli ostateczny wynik takich pomiarów to iloczyn liczby odłożeń i rozstawu kroczka. Oczywiście nie można tutaj zapomnieć o uwzględnieniu skali mapy – w innym przypadku wynik nie będzie prawidłowy.

Pomiary powierzchni w kartometrii

Jednym z wielu sposobów pomiarów powierzchni w kartometrii jest skorzystanie z szablonu liniowego. W szablonach punktowych mamy do czynienia z pomiarem, gdzie na powierzchnię właśnie nakłada się taki szablon, a następnie zlicza znajdujące się w danym obrębie punkty – pamiętająca że powierzchnia oczka siatki jest równa każdemu punktowi.

Można też zwiększyć dokładność pomiaru za pomocą takiego szablonu. Wystarczy go nałożyć kilkakrotnie, ale uwaga – każdy pod innym kątem, a następnie obliczyć średnią arytmetyczną z otrzymanych wyników.

Pomiary kartometryczne w świetle prawa

Podstawa prawna pomiarów kartometrycznych została zawarta w Dz.U.2011.263.1572 – Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych I Administracji z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państw. Na kanwie tego dokumentu można wysnuć kilka podstawowych wniosków dotyczących kartometrii.

Jednym z najważniejszych jest to, że geodezyjne pomiary kartometryczne wykonuje się zawsze jedną z dwóch metod digitalizacji:

• punktową
• liniową

Ustawa określa też kiedy można taki pomiar zastosować: chodzi o sytuację, gdy dokładność graficzna map analogowych zastosowanych do tego pomiaru może się charakteryzować błędem średnim położenia szczegółu terenowego na mapie o wartości nie większej aniżeli ± 0,3 mm w skali mapy.

Jak widać kartometria to zdecydowanie warta uwagi dziedzina nauki. Dowiesz się o niej więcej na: https://www.poznan-geodeta.pl/